(Piše: Slobodan Golubović)

PratimoTendere.ba je monitoringom planiranja javnih nabavki u 2020. godini, na uzorku od 100 ugovornih organa (UO) sa svih nivoa vlasti u BiH, utvrdio da su 23 UO prekršila Zakon o javnim nabavkama (ZJN) jer nisu objavili Plan nabavki, 38 UO nije bilo transparentno u pogledu objave Privremenog plana, Izmjena i dopuna plana, kao i posebnih odluka, a 52 UO nisu planirali postupke čija je vrijednost niža od 50.000 KM bez PDV-a

Zakonito i transparentno planiranje potrošnje javnih sredstava od strane institucija, preduzeća i ustanova trebalo bi biti jedan od osnovnih prioriteta njihovih rukovodilaca. Planiranje javnih nabavki je ključni uslov koji mora biti ispunjen da bi se zakonito mogli započeti postupci nabavki i to je precizno definisano u članu 17. stav 1. ZJN: 

• Ugovorni organ može započeti postupak javne nabavke ako je nabavka predviđena u planu nabavki ili kada ugovorni organ donese posebnu odluku o pokretanju postupka javne nabavke.

Takođe, u članu 17. stav 2. ZJN, definisana je i obaveza javnog objavljivanja Planova nabavki na internet stranicama ugovornih organa:

• Ugovorni organ mora objaviti plan nabavki čija je vrijednost veća od vrijednosti utvrđenih u članu 14. stav (1) ovog zakona na svojoj internetskoj stranici, i to najkasnije u roku od 60 dana od dana usvajanja budžeta, odnosno finansijskog plana.

Portal PratimoTendere.ba je u prethodnih nekoliko dana izvršio detaljan pregled internet stranica tačno 100 ugovornih organa na svim nivoima vlasti u BiH sa namjerom da se utvrdi da li je njihov rad u pogledu planiranja javnih nabavki u skladu sa principima zakonitosti i dobrih praksi u javnim nabavkama. Rezultati monitoringa na ovom malom uzorku su poražavajući.

U pogledu zakonitosti, utvrđeno je da 23 ugovorna organa nisu objavili Plan javnih nabavki za 2020. godinu, te su na taj način prekršili ZJN. U pitanju su sljedeći ugovorni organi: Visoko sudsko i tužilačko vijeće (objavili su Plan javnih nabavkina kraju godine, o čemu smo pisali, pa nakon našeg pisanja vršili korekcije u dokumentu), Sarajevoputevi, Parlament FBiH, Željeznice FBiH (objavili plan na kraju godine), Ustavni sud FBiH (dokument se nalazi na web stranici, ali je nedostupan), Studentski centar sveučilišta u Mostaru, MUP Kantona 10, Vlada Županije Posavske, Služba za zajedničke poslove Zeničko-dobojskog kantona, MUP Unsko-sanskog kantona, Aquana Banja Luka, Vodovod Gradiška, Aerodrom Mostar, Grad Goražde, Opština Laktaši, JKP Radnik Zavidovići, Opština Vitez, Opština Kozarska Dubica, JKP Komus Gračanica (web stranica u pripremi), JKP Standard Konjic, Opština Teslić, Opština Mrkonjić Grad i Opština Derventa (dokumenti na web stranici se ne mogu otvoriti). 

Kad je u pitanju usklađenost sa dobrim praksama u javnim nabavkama, utvrđeno je da 38 ugovornih organa ne objavljuje  Privremeni plan, Izmjene i dopune plana i posebne odluke, a čak 52 ugovorna organa ne planiraju ugovore čija je vrijednost niža od 50.000 KM. Takođe, treba istaći i to da je većina planova javnih nabavki koji su dostupni na web stranicama ugovornih organa postavljena samo da se zadovolji forma jer su dokumenti najčešće nisu čitljivi.

Sigurno je da problemi oko kršenja Zakona o javnim nabavkama i primjene dobrih praksi vezanih za planiranje javnih nabavki mogu biti rješeni stalnim monitoringom i javnim ukazivanjem na njih. Takođe, ukoliko se usvoji Nacrt Zakona o izmjenama i dopunama zakona o javnim nabavkama, koji je pod pritiskom medija, NVO sektora i Delegacije EU u BiH prije nekoliko dana proslijeđen u proceduru Savjetu ministara BiH, značajan alat da se ugovorni organi uozbilje biće pokretanje krivičnih i prekršajnih postupaka.

Detalje provedenog monitoringa možete pogledati u dokumentu.

(pratimotendere.ba)